Muzyczne podróże były tematem przewodnim XI festiwalu Barok na Spiszu, Niedzica 2023, który odbył się w dniach 13-15 sierpnia. W tym roku koncerty miały miejsce w pięknych kościołach św. Bartłomieja w Niedzicy, św. Sebastiana Jurgowie i św. Kwiryna w Łapszach Niżnych, w których to organizatorzy zabrali publiczność w fascynującą drogę przez czas i przestrzeń, odwiedzając muzycznie najznamienitsze ośrodki muzyczne barokowej Rzeczypospolitej Obojga Narodów, kraje Nowego Świata oraz barokową Francję.
Wystąpił zespół Overtone, Katarzyna Wiwer z muzykami z Meksyku oraz Peru oraz zespół Scepus Baroque, który przygotował dla festiwalu kolejną muzyczną premierę, czyli program Podróż z Krakowa do Podolińca na Spiszu. Ten piękny i co rok wyczekiwany przez melomanów festiwal jak zwykle dopełniły miniwykłady prowadzone przez artystów oraz zwiedzanie kościołów z lokalnymi przewodnikami, którymi w tym roku byli: Maria Waniczek w Niedzicy, Józef Górka w Jurgowie, a także Barbara Kowalczyk i Alicja Wójtowicz w Łapszach Niżnych (tutaj też była okazja zwiedzenia muzeum w Sypańcu, gdzie można podziwiać pamiątki etnograficzne oraz sakralne).
Tematem przewodnim XI festiwalu Barok na Spiszu, Niedzica 2023, który odbył się w dniach 13-15 sierpnia były „Muzyczne podróże”. Tym razem organizatorzy zabrali publiczność w fascynującą drogę przez czas i przestrzeń.
Podczas pierwszego koncertu, który odbył się w Niedzicy powędrowaliśmy od Krakowa do Podolińca, obserwując narodziny baroku na Wawelu, a potem śledząc najznamienitsze ośrodki muzyczne w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, m.in. dwór królewski w Krakowie i w Warszawie, kapelę prymasowską w Łowiczu oraz kapele zakonne na Jasnej Górze i w tytułowym Podolińcu, docierając tam już u schyłku epoki. W tę podróż zabrał nas zespół Scepus Baroque w składzie Katarzyna Wiwer – sopran, Andrzej Zawisza – bas, Dominika Małecka, Mateusz Małecki – skrzypce barokowe oraz Artur Szczerbinin na pozytywie. W programie usłyszeliśmy kompozycje autorów bardzo słynnych, jak i mniej znanych, jak Francesco Maffon, Franciszek Lilius, Mikołaj Zieleński, Marcin Mielczewski, Giovanni Battista Cocciola, Giovanni Valentini, Marcin Józef Żebrowski, Simon Ferdinand Lechleitner, czy brat Josepho Justo z Podolińca oraz ojciec Eryk Brikner z Jasnej Góry.
Drugi koncert, który miał miejsce w Jurgowie był bardzo daleką podróżą, bo aż do Nowego Świata. Artyści Katarzyna Wiwer i J Katarzyna Wiwer i Julieta González-Springer – śpiewaczki znane, poza kunsztem wokalnym, z niezwykłej ekspresji przygotowały program złożony z duetów i utworów solowych pochodzących z kręgu muzyki religijnej barokowej Hiszpanii, Katalonii i Meksyku. W utworach, które znalazły się w programie, słychać, jak kultura europejska przywieziona wraz z muzykami do Nowego Świata chłonęła elementy kultury miejscowych Indian i czarnych niewolników, sprowadzanych tutaj do pracy na plantacjach. Pieśni porywają gorącymi rytmami, ale też chwytają za serce niezwykle bezpośrednimi i pełnymi niezwykłych porównań tekstami. W koncercie usłyszeliśmy więc nie tylko łacinę i język hiszpański, ale także negrito – dialekt czarnych niewolników, a także język keczua. Wśród utworów kompozytorów takich, jak Antonio de Salazar, Cristóbal Galán, Francisco Sebastián Durón, Juan de Vaeza Saavedra królowały pastorałki, ale znalazły się tu również pieśni o charakterze pokutnym, pełne poetyckich porównań pieśni do Najświętszego Sakramentu oraz o Bożej miłości. Śpiewaczkom towarzyszyli również klawesynista Andrzej Zawisza oraz gość z Peru Victor Martínez Huaman, grający na różnorodnych instrumentach związanych z kręgiem kulturowym Ameryki Łacińskiej.
Dopełnieniem tegorocznego festiwalu był występ zespołu Ensemble Overtone, który miał miejsce w Łapszach Niżnych, a jego tematem były szczególne składniki francuskiego smaku. Dzięki mini-wykładowi publiczność dowiedziała się, że podstawowymi składnikami są: taneczność, ilustracyjność oraz nawiązania mitologiczne. I tak oto zespół w składzie Michaela Koudelková – flety proste, traverso, Klaudia Matlak – skrzypce barokowe, Julia Karpeta – viola da gamba, Maurycy Raczyński – klawesyn zabrał nas w wyrafinowany i pełen barw świat muzyki francuskiej. Pierre Danican Philidor, François Couperin, Joseph Bodin de Boismortier, Jacques Duphly, to kompozytorzy, których muzyka przeniosła nas w świat monarchii absolutnej, gdzie król jest tancerzem, w świat, w którym króluje „le goût français”.
Tegoroczna propozycja muzyczna zachwyciła licznie zgromadzoną publiczność, prezentując: różnorodność życia muzycznego w dawnej Polsce, niezwykle wzajemne wpływy pomiędzy muzyką europejską a indiańską i kulturą czarnych niewolników, a także niezwykłą subtelność i wyrafinowanie francuskiego smaku. Na festiwalu nie zabrakło też konkursu wiedzy związanej ze Spiszem, w którym nagrodą były pamiątki spiskie.
Festiwal organizuje fundacja Kulturalny Szlak. Mecenasami tegorocznymi byli Województwo Małopolskie, ZEW Niedzica SA, parterami Festiwalu: Jurgów Ski, Kotelnica Białczańska, Bank Spółdzielczy Karpatia, Orle Gniazdo, Muzeum-Zamek w Niedzicy, Stowarzyszenie Historyków Sztuki, Wydawnictwo Astraia, Powiat Nowotarski, Gmina Łapsze Niżne i Gminny Ośrodek Kultury w Niedzicy.
Patroni medialni Festiwalu: Tygodnik Podhalański, Pieninyinfo.pl, Pieniny24.pl, MalopolskaOnline.pl, Gość Niedzielny, Radio Kraków, Na Spiszu, podhaleregion.pl, Kultura Podhala, Podhale24.pl,
W 2022 roku świętowaliśmy dzięsiątą odsłonę festiwalu Barok na Spiszu. X Jubileuszowa edycja to czas radowania się nie tylko muzyką, ale i całą dotychczasową piękną historią festiwalu odbywającego się pod hasłem „Zobaczyć i usłyszeć sztukę”. Dotąd odbyły się 43 koncerty połączone ze zwiedzaniem zabytkowych wnętrz, miniwykładami, prezentacją wydawnictw o regionie. Powstał zespół Scepus Baroque, który przygotowywał premierowe programy specjalnie dla festiwalu, ale występował również na innych festiwalach, będąc wizytówką Spisza. Były to między innymi cykle koncertowe Bach200 w Warszawie, Festiwal ORGANyPlus Gdańsku, czy Leszno Barok Plus. Wystąpili znakomici artyści specjalizujący się w stylowym wykonawstwie muzyki dawnej. Zgodnie z ideą festiwalu promowana jest szczególnie muzyka polska i polscy artyści, ale na zaproszenie festiwalu przybywali również artyści z Włoch, Francji, Austrii, Szwajcarii, Meksyku, Czech i Słowacji, a nawet Korei Południowej. Zagraliśmy koncerty w pięknych, zabytkowych wnętrzach spiskich kościołów w Niedzicy, Łapszach Wyżnych i Niżnych, w obu kościołach w Krempachach, we Frydmanie, Kacwinie, Nowej Białej, Jurgowie, a także na zamku w Niedzicy. Doczekaliśmy się zaprzyjaźnionej publiczności, zawsze chętnie i tłumnie przybywającej na koncerty i radującej się wraz z nami piękną muzyką.
X festiwal zatytułowany był „Radość Muzyki” i rozpoczął się 19 sierpnia w Jurgowie recitalem wirtuoza lutni Michała Gondko noszącym tytuł „FLORILEGIUM czyli Europejska muzyka lutniowa przełomu XVI i XVII wieku”. Florilegium, to zbiór najpiękniejszych utworów, spisywanych i przywożonych z różnych krajów Europy. Wraz z muzyką prezentowaną przez solistę oraz jego pięknymi opowieściami o dziejach lutni przewędrowaliśmy z Włoch przez Polskę, Niemcy, Anglię, aż do francuskojęzycznej Flandrii. Przewodnikiem po pięknym kościele św. Sebastiana, jednym w dwóch drewnianych zabytków spośród spiskich kościołów, był tutejszy proboszcz, ksiądz Stanisław Malarz.
20 sierpnia, w drugim dniu festiwalowym, w kościele św. Bartłomieja w Niedzicy wystąpił zespół Scepus Baroque, tym razem pod dyrekcją znakomitego klawesynisty Marcina Świątkiewicza w przygotowanym specjalnie na ten wieczór programie pod tytułem „Radość Muzyki”. Gwiazdą tego wieczoru był znakomity kontratenor Michał Sławecki, który wystąpił wspólnie z Katarzyną Wiwer – dyrektor artystyczną festiwalu – oraz Marianem Magierą grającym na trąbce barokowej. Ten koncert to był prawdziwy wybuch radości i pochwała muzyki. Usłyszeliśmy arie oraz utwory instrumentalne Haendla, Purcella, Vivaldiego oraz Telemanna. Wysłuchaliśmy między innymi kantatę „Praise of Harmony” – „Pochwała harmonii” HWV 124, znaną jako Mała Oda do św. Cecylii. Przed koncertem Rafał Monita przybliżył publiczności dziesięcioletnią historię festiwalu. Przewodnikiem po tym wnętrzu, jak i po kolejnym, gdzie festiwal zawitał po raz pierwszy, była przewodniczka z powołania Elbieta Łukuś.
Finał festiwalu miał miejsce w odnowionym, pięknym wnętrzu kościoła św. Kwiryna w Łapszach Niżnych, gdzie zespół Donne Armoniche z towarzyszeniem klawesynisty Andrzeja Zawiszy oraz skrzypaczek Aleksandry Owczarek i Agnieszki Krawczyk przeniósł nas do siedemnastowiecznych Włoch, by w koncercie zatytułowanym „Złote jabłko i trzy damy z Ferrary” opowiedzieć o wirtuozowskich śpiewaczkach, tajemniczych koncertach na dworze d’Este w Ferrarze, dworskich fetach i ówczesnych gwiazdach. Wysłuchaliśmy wirtuozowskiej muzyki C. Monteverdiego, L. Luzzaschiego, L. Rossiego, A. Archilei przeznaczonej na głosy żeńskie w brawurowym wykonaniu członkiń zespołu: Katarzyny Wiwer, Liliany Pociechy i Adrianny Bujak-Cyran.
Podczas trwania festiwalu miał również miejsce konkurs znajomości zabytkowych motywów spiskich, a zwycięzcy otrzymali nagrody książkowe. Wszystkie trzy miejsca festiwalowe były licznie odwiedzane przez melomanów i sympatyków festiwalu, publiczność na koncertach zajmowała wszystkie miejsca w kościołach, gdzie odbywały się koncerty.
X festiwal Barok na Spiszu, Niedzica 2022 odbył się dzięki wsparciu Mecenasa: ZEW Niedzica SA oraz Marszałka Małopolski we współpracy z Powiatem Nowotarskim i Gminą Łapsze Niżne. Festiwal wsparli również partnerzy – firmy i instytucje: Jurgów Ski, Pieniński Bank Spółdzielczy, Wydawnictwo Astraia, Stowarzyszenie Historyków Sztuki – Muzeum-Zamek w Niedzicy, oraz Gminny Ośrodek Kultury w Niedzicy.
